Trong năm 2014, việc tổ chức thực hiện Luật Giám định tư pháp và các văn bản hướng dẫn có liên quan tiếp tục được Ban Chỉ đạo triển khai kịp thời nên công tác giám định tư pháp trên địa bàn dần đi vào nề nếp, và đạt được một số kết quả sau: Ngày 16/5/2014, Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án “Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp” trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã có Quyết định số 2088/QĐ-BCĐ ban hành Kế hoạch hoạt động của Ban Chỉ đạo tỉnh năm 2014, và Kế hoạch số 225/KH-BCĐ kiểm tra việc thực hiện công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh Nghệ An năm 2014, trong đó xác định rõ nội dung và phân công cụ thể trách nhiệm cho các thành viên Ban Chỉ đạo, các ngành và đơn vị có liên quan.
Sở Tư pháp – Cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo tiếp tục tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ những người làm công tác giám định tư pháp, góp phần nâng cao nhận thức, tầm quan trọng của công tác giám định tư pháp tại các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng và trong cán bộ nhân dân: tổ chức Hội nghị toàn tỉnh tuyên truyền, tập huấn nội dung của Nghị định số 85/2013/NĐ-CP ngày 29/7/2013 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Giám định tư pháp, Quyết định số 01/2014/QĐ-TTg ngày 01/01/2014 của Thủ tướng Chính phủ về chế độ bồi dưỡng giám định tư pháp và các văn bản hướng dẫn có liên quan vào ngày 25/8/2014; Chỉ đạo các Phòng Tư pháp tham mưu lồng ghép tuyên truyền hoạt động giám định tư pháp cho các cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân trên địa bàn huyện thông qua sinh hoạt “Ngày pháp luật” và một số hoạt động khác; Phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng để tuyên truyền, phổ biến hệ thống văn bản pháp luật về giám định tư pháp và tiếp tục triển khai Đề án 258; Phối hợp với Văn phòng UBND tỉnh công bố các danh sách đội ngũ giám định tư pháp trên Cổng thông tin điện tử của UBND tỉnh và Sở Tư pháp.
- Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An có 118 giám định viên tư pháp, 03 tổ chức giám định tư pháp công lập, 24 người giám định tư pháp theo vụ việc, và 07 tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc. Cơ sở vật chất của các tổ chức giám định tư pháp công lập về cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giám định tư pháp trên địa bản tỉnh. Đến nay, UBND tỉnh cũng đã bố trí kinh phí mua sắm 09 bộ đồ mổ tử thi cho 09 huyện trên địa bàn. Chế độ chính sách đã được thực hiện kịp thời ở các đơn vị cấp tỉnh và một số đơn vị cấp huyện theo Quyết định số 01/2014/QĐ-TTg ngày 01/01/2014 của Thủ tướng Chính phủ về chế độ bồi dưỡng giám định tư pháp và các văn bản pháp luật có liên quan.
Kết quả giám định tư pháp của các tổ chức giám định tư pháp ở các lĩnh vực đáp ứng yêu cầu của các cơ quan tiến hành tố tụng. Việc thực hiện giám định đảm bảo yếu tố khách quan, chính xác, đảm bảo cơ bản về thời gian, chưa để xảy ra khiếu nại, tổ cáo liên quan đến công tác giám định. Năm 2014, trên địa bàn tỉnh thực hiện được: 1.235 vụ việc với 3.491 yêu cầu trên 12 lĩnh vực giám định (Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh); 539 vụ việc (Trung tâm Giám định pháp y tâm thần tỉnh và Trung tâm Pháp y tỉnh); Tổng số các vụ việc được trưng cầu giám định trong năm 2014 của 21 huyện là 481 vụ việc; Sở Tài chính đã thực hiện giám định 02 vụ việc (trốn thuế và chi sai nguyên tắc).
Công tác kiểm tra về tổ chức và hoạt động giám định tư pháp đã được Ban Chỉ đạo chú trọng, đảm bảo đúng thời gian, tiến độ và nội dung theo Kế hoạch đề ra. Năm 2014, Ban Chỉ đạo đã thành lập 03 Đoàn kiểm tra, do Lãnh đạo Sở Tư pháp, Sở Y tế và Công an tỉnh làm Trưởng đoàn, thực hiện kiểm tra công tác giám định tư pháp tại 06 huyện, thị (Nam Đàn, Hưng Nguyên, Nghi Lộc, Cửa Lò, Tân Kỳ, Kỳ Sơn) và 03 tổ chức giám định tư pháp công lập (Trung tâm Giám định Pháp y tâm thần tỉnh, Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh, và Trung tâm Pháp y tỉnh).
Ban chỉ đạo cũng đánh giá một số tồn tại hạn chế đó là công tác tuyên truyền Luật Giám định tư pháp và các văn bản hướng dẫn có liên quan chưa nhiều, chưa thường xuyên, đặc biệt là tuyến huyện, cơ sở. Chưa tổ chức được nhiều đợt tập huấn nghiệp vụ cho các giám định viên. Hiện nay, phần lớn giám định viên tư pháp làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, chỉ có khoảng 20% giám định viên làm việc theo chế độ chuyên trách, chủ yếu tập trung ở các lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự. Tại 02 tổ chức giám định tư pháp công lập (Trung tâm Pháp y tỉnh, Trung tâm Giám định pháp y tâm thần tỉnh), số lượng giám định viên tư pháp chuyên trách chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực hiện công tác giám định tư pháp và đảm đương các nhiệm vụ khác của đơn vị. Các giám định viên tư pháp đã nghỉ hưu, chưa được miễn nhiệm, nhưng bản thân cũng không thực hiện công tác giám định tư pháp, khiến cho danh sách giám định viên tư pháp công bố trên cổng thông tin điện tử quá nhiều, không tập trung, ảnh hưởng tới chất lượng trưng cầu giám định của các cá nhân, tổ chức.
Chính sách thu hút bác sĩ làm giám định viên tư pháp theo Nghị quyết số 34/2011/NQ-HĐND ngày 09/12/2011 của Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An về một số chính sách phát triển nguồn nhân lực y tế công lập trên địa bàn tỉnh, và Quyết định số 17/2012/QĐ-UBND ngày 17/02/2012 của UBND tỉnh Nghệ An ban hành quy định một số chính sách phát triển nguồn nhân lực y tế công lập trên địa bàn tỉnh vẫn chưa thực sự phát huy hiệu quả. Ngoài ra, tỉnh Nghệ An chưa có chế độ, chính sách riêng để hỗ trợ cho giám định viên tư pháp và người làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh. Trong thực tế, nhiều giám định viên tư pháp đã nghỉ hưu mà chưa có người thay thế; nhu cầu giám định tư pháp tại một số huyện khá nhiều nhưng số lượng giám định viên không đủ để thực hiện giám định.
Về chất lượng giám định tư pháp: Hiện nay, mới chỉ có 09 đơn vị có bác sỹ pháp y đáp ứng tốt yêu cầu cơ quan điều tra cấp huyện; 02 đơn vị chưa đáp ứng tốt yêu cầu; 02 đơn vị đang sử dụng giám định viên pháp y nghỉ hưu; 03 đơn vị có bác sĩ pháp y nhưng không giám định; 05 đơn vị không có giám định viên pháp y. Trong năm vừa qua, việc bổ nhiệm giám định viên tư pháp trong lĩnh vực pháp y gặp một số vướng mắc, bất cập do tiêu chuẩn về thời gian để được bổ nhiệm tối thiểu 05 năm đối với người không làm việc trực tiếp tại tổ chức giám định tư pháp và 03 năm đối với người trực tiếp làm việc tại tổ chức giám định tư pháp.
Kết luận hội nghị đồng chí trưởng ban chỉ đạo tập trung triển khai thực hiện một số nhiệm vụ sau:
1.Tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, có hiệu quả các quy định của Luật Giám định tư pháp, các văn bản hướng dẫn có liên quan và Quyết định số 258/QĐ-TTg ngày 11/02/2010 của Thủ tướng Chính phủ.
2.Tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn, phổ biến, quán triệt những nội dung của Luật Giám định tư pháp, các văn bản hướng dẫn có liên quan và Đề án 258 bằng các hình thức phù hợp với từng loại đối tượng, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các ngành, các cấp, nhất là những người có thẩm quyền của các cơ quan thực hiện nhiệm vụ quản lý, để tạo sự thống nhất, thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ được giao.
3.Các Thành viên Ban Chỉ đạo tỉnh tăng cường công tác phối hợp để thực hiện tốt công tác giám định tư pháp trên địa bàn.Các sở, ban, ngành chủ trì, phối hợp với Sở Tư pháp, Sở Kế hoạch Đầu tư, Sở Tài chính tiếp tục đánh giá thực trạng cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ hoạt động giám định tư pháp hiện có để xây dựng kế hoạch đầu tư, kinh phí hoạt động, trang bị cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ chuyên môn trong lĩnh vực giám định tư pháp.
4.Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, các tổ chức có liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quy chế phối hợp, thông tin, quản lý nhà nước về công tác giám định tư pháp giữa các sở, ban, ngành chuyên môn có liên quan và giữa các sở, ban, ngành chuyên môn với các cơ quan tiến hành tố tụng cùng cấp.Chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh kiện toàn Ban Chỉ đạo và đội ngũ giám định viên tư pháp trên địa bàn tỉnh Nghệ An.. Phối hợp với các sở, ban, ngành có liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quyết định chế độ hỗ trợ giám định viên tư pháp và những người làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện để thu hút, bổ nhiệm giám định viên tư pháp. Tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động giám định tư pháp ở các lĩnh vực, kịp thời phát hiện, có biện pháp khắc phục và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động giám định tư pháp.
5.Sở Y tế: Chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành có liên quan tiếp tục tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh đẩy mạnh các giải pháp tích cực để tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết số 34/2011/NQ-HĐND về chính sách thu hút tuyển dụng các bác sỹ chuyên trách làm giám định viên pháp y, pháp y tâm thần và Quyết định số 17/2012/QĐ-UBND ngày 17/02/2012 của UBND tỉnh Nghệ An ban hành quy định một số chính sách phát triển nguồn nhân lực y tế công lập trên địa bàn tỉnh. Chủ động, tích cực đưa ra các giải pháp, đẩy nhanh tiến độ để các Bộ, ngành Trung ương sớm có văn bản trả lời về việc đặt Trung tâm Pháp y Tâm thần khu vực tại tỉnh Nghệ An.
Đồng chí trưởng ban nhấn mạnh các Ngành thành viên, các tổ chức giám định tư pháp và các giám định viên tư pháp tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những tồn tại, hạn chế cũng như những khăn đặc thù nghề để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, cùng các cơ quan tiến hành tố tụng đáp ứng ngày càng tốt hơn tiến trình cải cách tư pháp trong tình hình mới./.
Nguyễn Quế Anh – Sở Tư pháp Nghệ An