Hòa giải có ưu thế hơn trọng tài và tòa án vì không phân định người thắng kẻ thua, kết quả hòa giải là hai bên cùng thắng, các bên tranh chấp sau khi hòa giải vẫn là các đối tác trong kinh doanh, cuộc sống. Còn Trọng tài và Tòa án thì tập trung vào việc áp dụng các điều luật điều chỉnh mối quan hệ, tình huống cụ thể, đến hành vi vi phạm hoặc không vi phạm điều luật. Bên thua kiện tại Tòa án hoặc Trọng tài có nguy cơ không nhìn lại đối tác của mình nữa. Đây là điều bất lợi trong kinh doanh. Hơn nữa, thời gian giải quyết bằng Tòa án hoặc Trọng tài thường rất dài và theo trình tự thủ tục luật định nên vẫn cứng nhắc. Hòa giải mang lại cho các bên những lợi ích mong muốn, các bên vẫn tiếp tục là đối tác của nhau. Ngoài ra hòa giải còn đảm bảo tính kín đáo riêng tư mà các phương thức giải quyết tranh chấp khác không đảm bảo được. Do vậy Hòa giải là phương thức khá tối ưu và văn minh trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.
Trong những năm gần đây, bên cạnh hệ thống toà án, phương thức giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài cũng đã được doanh nghiệp và người dân biết đến nhiều hơn. Tuy nhiên, tình trạng một số phán quyết trọng tài bị tòa án hủy vẫn là quan ngại của các tổ chức trọng tài và của các bên tranh chấp khi lựa chọn trọng tài.
Từ thực tiễn giải quyết tranh chấp thương mại qua Tòa án và Trọng tài trên đây, có thể nói, người dân và doanh nghiệp đang chờ đợi một phương thức mới nhằm giải quyết tranh chấp linh hoạt, hiệu quả, nhanh chóng, thuận lợi hơn mà vẫn đảm bảo được bí mật và giữ được quan hệ đối tác.
Trong bối cảnh Việt Nam đã trở thành thành viên của Tổ chức thương mại thế giới WTO, xây dựng mô hình hòa giải để giải quyết tranh chấp thương mại giữa các thương nhân là một trong những cam kết của Việt Nam. Hơn nữa, trong nền kinh tế thị trường, việc xây dựng thể chế pháp luật về hòa giải thương mại là hết sức cần thiết nhằm tạo cơ sở pháp lý để phát triển đa dạng cơ chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án linh hoạt, phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như thực tiễn ở Việt Nam. Do vậy, việc xây dựng Nghị định về hòa giải thương mại trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết, phù hợp với nhu cầu phát triển thực tiễn và bối cảnh hội nhập hiện nay.
Cục Bổ trợ tư pháp là đơn vị được Lãnh đạo giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan Bộ, Ngành trong việc xây dựng Nghị định về hòa giải thương mại. Đến nay, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành Quyết định số 1148/QĐ-BTP ngày 16/5/2013 và Quyết định số 1164/QĐ-BTP ngày 21/5/2013 về việc thành lập Ban soạn thảo và Tổ biên tập xây dựng Dự thảo Nghị định về Hòa giải thương mại.
Thế Lập – Cục Bổ trợ tư pháp