Đối với tỉnh miền núi Hòa Bình, tuy yêu cầu về giám định tư pháp không nhiều, không "nóng" như một số địa bàn lớn, nhưng ngay sau khi Luật có hiệu lực thi hành, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản để chỉ đạo thực hiện như: Kế hoạch số 05 về triển khai thi hành Luật giám định tư pháp; Quy chế phối hợp quản lý hoạt động giám định tư pháp trên địa bàn; Kiện toàn Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án “Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp”. Theo đó, Sở Tư pháp làm đầu mối phối hợp với các ngành thành viên Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh và UBND cấp huyện tổ chức tuyên truyền rộng rãi pháp luật về giám định tư pháp đến các tầng lớp nhân dân. Các ngành có hoạt động giám định tư pháp theo luật định cũng quan tâm đến đội ngũ giám định viên và cơ cấu tổ chức giám định để đảm bảo hoạt động giám định tư pháp luôn thông suốt.

Sau 2 năm thực hiện Luật Giám định tư pháp ở tỉnh Hòa Bình, nhận thức của nhiều ngành, nhiều người về hoạt động giám định tư pháp được nâng lên. Công tác phối hợp giữa Sở Tư pháp với các Sở, ngành được củng cố. Do đó, toàn tỉnh đã duy trì được 49 Giám định viên tư pháp (có 12 Giám định viên chuyên trách, 37 người giám định theo vụ việc). Có 02 Tổ chức giám định tư pháp chuyên trách là Trung tâm Pháp y (Sở Y tế) và Phòng Kỹ thuật hình sự (Công an tỉnh); 01 Tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc là Trung tâm kiểm định chất lượng công trình xây dựng (Sở Xây dựng). Trong 2 năm 2013 - 2014, các Giám định viên đã thực hiện 772 vụ việc (lĩnh vực Kỹ thuật hình sự 285 vụ; Pháp y 483 vụ; Xây dựng 03 vụ; Tài chính - Kế toán 1 vụ). Việc giám định được thực hiện đúng quy định của pháp luật; kết luận kịp thời, chính xác, góp phần giúp công tác điều tra, truy tố, xét xử được đúng người, đúng tội; đấu tranh phòng chống tội phạm; thúc đẩy cải cách tư pháp ở địa phương.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giám định tư pháp ở tỉnh Hòa Bình đã bộc lộ nhiều hạn chế (ngay trong nhận thức và hành động), tình trạng phổ biến là một số ngành coi công tác giám định tư pháp là việc của riêng ngành tư pháp, nên thiếu sự phối hợp, thiếu sự tích cực trong việc đào tạo nguồn nhân lực bổ sung cho đội ngũ giám định viên, người làm công tác giám định. Điển hình là nhân lực làm công tác giám định pháp y. Đến thời điểm này, Trung tâm Pháp y chỉ còn 01 Giám định viên chuyên trách, Phòng Kỹ thuật hình sự (Công an tỉnh) có 2/3 giám định viên pháp y sắp đến tuổi nghỉ hưu, nhưng nguồn bổ nhiệm giám định viên xem ra còn quá khó khăn (vì số nhân viên đang công tác tại Trung tâm Pháp y chưa đủ điều kiện theo quy định để bổ nhiệm giám định viên; số bác sĩ đủ điều kiện thì không ai muốn làm giám định viên pháp y chuyên trách). Tại các Bệnh viện đa khoa tuyến huyện chưa tính đến việc bổ nhiệm Giám định viên để giám định theo vụ việc. Ngoài ra còn các khó khăn như: Thiếu thiết bị chuyên dụng hiện đại phục vụ công tác giám định, Trung tâm pháp y phải ở nhờ trụ sở của Trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe (vì chưa có trụ sở riêng); Việc triển khai thực hiện Quyết định số 01/2014 của Chính phủ về chế độ bồi dưỡng giám định tư pháp gặp khó khăn do chưa có hướng dẫn thống nhất giữa các Bộ về mức thanh toán)

Hiện nay, Sở Tư pháp cũng đang chủ động phối hợp với các ngành chức năng để tìm biện pháp tháo gỡ những khó khăn về nhân lực làm công tác pháp y, đồng thời đề nghị các cấp có thẩm quyền quan tâm giải quyết các vấn đề về kinh phí, cơ sở vật chất. Tuy nhiên, những vấn đề này không thể sớm khắc phục trong ngày một, ngày hai, nên hoạt động giám định tư pháp vẫn trông chờ vào sự nỗ lực vượt khó của những người làm công tác giám định./.

Minh Ngọc