Cụ thể hóa Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 bằng Chương trình hành động đã tạo điều kiện thuận lợi cho Ngành tư pháp trong quá trình triển khai thực hiện triển khai công tác bổ trợ trong năm 2013 đã thực sự đã có những chuyển biến tích cực và đạt hiệu quả cao như: giám định tư pháp, luật sư và tư vấn pháp luật… Các tổ chức giám định tư pháp trong lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự được kiện toàn và củng cố đội ngũ giám định viên tư pháp ngày càng tăng về số lương, chất lượng trên nhiều lĩnh vực giám định; cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện thực hiện giám định được nâng cao.
Tổ chức: Thường xuyên rà soát đội ngũ cán bộ để bổ nhiệm chức danh giám định tư pháp cho những đối tượng đủ điều kiện
Tổng số 90 giám định viên tư pháp, đã được cấp thẻ 68 gi.ám định viên; hiện nay tỉnh Hà Giang có 03 tổ chức: Pháp y có 65 giám định viên (trong báo cáo giám định pháp y có 60 giám định viên, còn 05 giám định pháp y đã chuyển công tác, nghỉ chế độ nhưng tổ chức giám định pháp y chưa có công văn trình UBND tỉnh miễn nhiệm).
Về hoạt động: Trong thời gian qua hoạt động giám định tư pháp đã có những đóng góp quan trọng đối với hoạt động tố tụng trên địa bàn tỉnh. Bằng những kết luận giám định khách quan, khoa học, chính xác của các giám định viên tư pháp đã giúp cho các cơ quan tiến hành tố tụng sớm xác định được sự thật của vụ án, làm cơ sở để đưa ra được những phát quyết đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, góp phần đáng kể vào quá trình đấu tranh phòng, chống tội phạm hình sự và những hành vi vi phạm pháp luật khác, tiết kiệm cả về nhân lực, vật lực cho Nhà nước và nhân dân. Bên cạnh đó, hoạt động giám định tư pháp còn giúp tránh được oan sai trong tố tụng, hạn chế những tiêu cực có thể xảy ra trong hoạt động tố tụng.
Cụ thể số lượng vụ việc giám định tư pháp năm 2013: Giám định kỹ thuật hình sự: 155 vụ việc và 2651 yêu cầu (so với cùng kỳ năm 2012 tăng 06 vụ (155/149), yêu cầu tăng 640 (2651/2011)); Giám định Pháp y: 134 vụ việc; Giám định pháp y tâm thần: 06 vụ việc. Trong đó (Giám định dấu vết đường vân: 18 vụ, 60 yêu cầu; Giám định tài liệu: 79 vụ, 2449 yêu cầu; Giám định các chất ma túy: 32 vụ, 62 yêu cầu; Giám định kỹ thuật: 22 vụ, 62 yêu cầu; Giám định cơ học: 3 vụ, 16 yêu cầu; Giám định súng đạn: 1 vụ, 2 yêu cầu; Giám định tử thi: 63 vụ; Giám định khác: 71 vụ; Giám định pháp y tâm thần: 6 vụ).
Nhìn chung, các giám định viên tư pháp đã tuân thủ đúng các quy định pháp luật trong hoạt động giám định tư pháp, từng bước đáp ứng yêu cầu trưng cầu giám định ngày càng lớn của các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh.
Công tác quản lý nhà nước về hoạt động giám định tư pháp:
Triển khai, thực hiện Đề án "Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp" của Trung ương, Đề án "Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp" trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Đồng thời, để chỉ đạo thực hiện các Đề án của Trung ương và địa phương. Chủ tịch UBND tỉnh đã quyết định thành lập Ban chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Trình UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1366/QĐ-UBND ngày 12/7/2013 của UBND tỉnh về việc thành lập Trung tâm pháp y tỉnh Hà Giang. Trình UBND tỉnh ban hành kế hoạch số 55/KH-UBND ngày 13/3/2013 của UBND tỉnh triển khai thi hành Luật Giám định tư pháp. Trình UBND tỉnh ban hành kế hoạch số 55/KH-UBND ngày 13/3/2013 của UBND tỉnh triển khai thi hành Luật Giám định tư pháp. Tổ chức tập huấn nghiệp vụ giám định tư pháp cho đội ngũ giám định viên năm 2012; Rà soát lại các giám định viên tư pháp lập danh sách cá nhân, tổ chức giám định viên tư pháp để đăng tải trên công thông tin điện tử của Bộ Tư pháp và Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Giang.
Tham mưu, trình UBND tỉnh bổ nhiệm 04 giám định viên tư pháp, Sở Tư pháp đề nghị UBND tỉnh xem xét đề nghị Bộ Tư pháp cấp thẻ cho 04 giám định viên tư pháp.
Hoạt động giám định tư pháp từng bước được khẳng định vị trí, vai trò trong hoạt động tố tụng và nhận được sự quan tâm ngày càng lớn của các ngành, các cấp chính quyền và toàn xã hội, đã có những chuyển biến rõ rệt sau khi Đề án được ban hành. Tuy nhiện để hoạt động giám định tư pháp phục vụ ngày càng có hiệu quả cho hoạt động tố tụng cũng như đời sống xã hội . Quốc hội đã ban hành Luật Giám định tư pháp và Nghị định số 85/2013/NĐ-CP quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Giám định tư pháp để tạo cơ sở pháp lý cao, đồng bộ với hệ thống pháp luật về tố tụng. Bên cạnh đó, Luật giám định tư pháp cũng đặt ra những nhiệm vụ mới trong quản lý nhà nước về giám định tư pháp như: Tập trung đầu tư cho một số lĩnh vực tư pháp; thành lập các tổ chức giám định tư pháp ngoài công lập; sắp xếp, đổi mới hệ thống tổ chức pháp y, pháp y tâm thần…
Hoàng Hồng