Qua hơn 7 năm triển khai thực hiện, hoạt động công chứng đã đạt được nhiều kết quả tích cực đảm bảo thực hiện tốt công tác xã hội hóa công chứng trên địa bàn tỉnh, góp phần tích cực trong thực hiện tốt các giao dịch dân sự của tổ chức, cá nhân phục vụ phát triển kinh tế của tỉnh. 
Công tác tuyên truyền luôn được quan tâm đẩy mạnh. Với nhiều hình thức khác nhau đã quán triệt, phổ biến sâu rộng trong cán bộ và tầng lớp nhân dân nội dung Luật công chứng và vị trí của Luật công chứng trong phát triển kinh tế và đời sống xã hội. Thông qua hoạt động tuyên truyền đã giúp các cơ quan, tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm túc và triệt để Luật công chứng. Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, vị trí pháp lý của tổ chức hành nghề công chứng, UBND cấp huyện, cấp xã đối với những nơi đã chuyển giao thẩm quyền công chứng và những nơi chưa chuyển giao thẩm quyền (hoạt động chứng thực) hợp đồng, giao dịch. Luật công chứng đang từng bước đi vào cuộc sống của nhân dân, từng bước giúp người dân phân biệt phân biệt rõ hoạt động công chứng hợp đồng, giao dịch với chứng thực, y sao giấy tờ, chứng thực chữ ký, bản dịch, hiểu được giá trị pháp lý của hợp đồng giao dịch sau khi đã được thực hiện công chứng.

Căn cứ quy định của pháp luật về tổ chức và hoạt động công chứng, hướng dẫn và chỉ đạo của Bộ Tư pháp, trước khi có Quyết định phê duyệt quy hoạch của Chính phủ, UBND tỉnh đã ban hành Đề án phát triển tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2009-2012 làm cơ sở để phát triển mạng lưới tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh. Việc thực hiện chủ trương xã hội hóa hoạt động công chứng tiếp tục đạt được kết quả đáng khích lệ, tăng cường đảm bảo an toàn pháp lý cho các hợp đồng, giao dịch của người dân, doanh nghiệp. Nghệ An là tỉnh có số lượng tổ chức hành nghề công chứng phát triển nhanh, nhiều. Hiện tại trên địa bàn tỉnh Nghệ An có 29 tổ chức hành nghề công chứng, trong đó có 02 Phòng Công chứng và 27 Văn phòng công chứng với 43 Công chứng viên. Các Văn phòng công chứng sau khi được thành lập sớm kiện toàn tổ chức, đầu tư cơ sở vật chất, phương tiên làm việc. Tại từng đơn vị vừa thực hiện nhiệm vụ, vừa đúc rút kinh nghiệm, trao đổi, học tập lẫn nhau để nâng cao kỹ năng hành nghề công chứng, hạn chế sai sót, thể hiện trách nhiệm nghề nghiệp và hướng nghiệp lâu dài. Trong những năm qua các tổ chức hành nghề công chứng đã nộp ngân sách cho nhà nước đúng quy định. Trong 3 năm (2012-2014) các tổ chức hành nghề công chứng đã thụ lý 89.501 vụ việc, tổng  phí thu được 26.490.540. đồng, nộp ngân sách nhà nước 6.189.008.000 đồng. Riêng năm 2014, 02 Phòng Công chứng nhà nước đã giải quyết 9.196 việc,thu lệ phí 3.411.676.000 đồng, nộp ngân sách nhà nước 1.705.838.000 đồng. Các Văn phòng công chứng giải quyết 50.154 việc, thu lệ phí 8.038.915.000. đồng, nộp ngân sách nhà nước 781.465.000 đồng.

Thực hiện Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về việc chuyển giao thẩm quyền chứng thực hợp đồng, giao dịch sang tổ chức hành nghề công chứng thực hiện nhằm đẩy mạnh chủ trương xã hội hóa hoạt động công chứng, đồng thời tăng cường bảo đảm an toàn pháp lý cho các hợp đồng, giao dịch, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định chuyển giao thẩm quyền chứng thực hợp đồng, giao dịch từ UBND cấp xã sang tổ chức hành nghề công chứng thực hiện đối với 10/15 huyện, thành, thị.  

Đồng thời, định kỳ  hàng năm hoặc đột xuất, Sở Tư pháp đã tiến hành kiểm tra tổ chức và hoạt động của các Văn phòng công chứng trên địa bàn tỉnh, tích cực giải quyết đơn thư khiếu nại trong lĩnh vực công chứng.

 Nhìn chung,  cơ bản các Văn phòng công chứng từ sau khi thành lập đã đi vào hoạt động cơ bản tuân thủ đúng các quy định của pháp luật và Luật Công chứng, đảm bảo thực hiện tốt công tác xã hội hóa công chứng trên địa bàn tỉnh, góp phần tích cực trong thực hiện tốt các giao dịch dân sự của tổ chức, cá nhân phục vụ phát triển kinh tế của tỉnh.

Vẫn còn những tồn tại, bất cập trong tổ chức thực hiện:  

Bên cạnh kết quả đạt được, trong quá trình thi hành Luật công chứng năm 2006  vẫn còn những hạn chế tồn tại. Nghệ An là một trong những tỉnh có số lượng tổ chức hành nghề công chứng nhiều, hoạt động công chứng đang còn nhiều bất cập. Việc phát triển tổ chức hành nghề công chứng và lực lượng công chứng viên vẫn còn nhiều bất cập. Trước khi có Quyết định số 250/QĐ-TTg và Quyết định số 240/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án về Xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng ở Việt Nam và tiêu chí quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề công chứng ở Việt Nam đến năm 2020.  UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Đề án phát triển tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2009-2012. Hội đồng thẩm định Trung ương chỉ phê duyệt Đề xuất phát triển tổ chức hành nghề công chứng của tỉnh Nghệ An đến năm 2020 với tổng số là 46 tổ chức hành nghề công chứng (thành phố Vinh chỉ được 5 tổ chức, trong khi  thực tế đã có11 tổ chức hành nghề công chứng,  tăng gấp 02 lần so với số lượng đã được Hội đồng Trung ương thẩm định). Đến nay còn 06 huyện miền núi chưa thành lập được tổ chức hành nghề công chứng. Việc chuyển giao thẩm quyền chứng thực hợp đồng, văn bản  thực hiện quyền của người sử dụng đất từ UBND cấp xã sang các tổ chức hành nghề công chứng sau khi có công văn của Bộ Tài nguyên môi trường và công văn 4800/BTP ngày 21/11/2014 của Bộ Tư pháp hiện nay tạm thời đang dừng lại nên cũng gây khó khăn cho các tổ chức hành nghề công chứng chưa được chuyển giao thẩm quyền.    

 Bên cạnh đó, việc phát triển đội ngũ công chứng viên trên địa bàn tỉnh cũng còn gặp khó khăn. Theo Luật công chứng 2006, công chứng viên được bổ nhiệm chủ yếu là  không qua lớp đào tạo, đã hết tuổi phục vụ trong cơ quan nhà nước nên phần lớn tuổi đời từ 60-65, (chủ yếu số công chứng viên được bổ nhiệm là Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán nghỉ hưu) dẫn tới thực trạng hiện tại là đội ngũ công chứng viên tại các Văn phòng công chứng đều đã cao tuổi, kiến thức nghề nghiệp công chứng hạn chế do được miễn đào tạo, chủ yếu hoạt động từ kinh nghiệm thực tế. Nguyên nhân vướng mắc hạn chế trong phát triển đội ngũ công chứng viên, hạn chế chất lượng công chứng viên chủ yếu là từ quy định của Luật công chứng vì Luật công chứng quy định 02 loại hình được bổ nhiệm công chứng viên, đó là người thuộc diện được miễn đào tạo, miễn tập sự. Đối tượng này chủ yếu là Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán nghỉ hưu (và phải có bằng cử nhân Luật) nhưng hàng năm trên địa bàn tỉnh những người này nghỉ hưu không nhiều nên rất hạn chế. Loại hình thứ hai là những người phải qua đào tạo lớp công chứng viên và phải tập sự hành nghề công chứng. Theo quy định, những người này muốn được bổ nhiệm phải có ít nhất 05 năm làm công tác trong cơ quan pháp luật. Trong thực tế, những người đã làm việc ổn định trong cơ quan pháp luật lại không có nhu cầu chuyển sang hoạt động công chứng. Đây cũng là tình hình thực trạng chung của cả nước

Do sự phát triển số lượng tổ chức hành nghề công chứng nhiều, nên có biểu hiện cạnh tranh không lành mạnh giữa một số tổ chức hành nghề công chứng. Đã xuất hiện cạnh tranh “chạy theo ngân hàng”, thu hút khách hàng; thực hiện công chứng ngoài trụ sở trái quy định…. Tình trạng một số tổ chức hành nghề công chứng, công chứng viên công chứng hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản có dấu hiệu vi phạm pháp luật như có biểu hiện ủy quyền bán một tài sản cho nhiều người, công chứng hợp đồng giao dịch khi chưa có đầy đủ điều kiện theo quy định của pháp luật, sự thiếu cẩn trọng trong thẩm định hồ sơ.Qua công tác kiểm tra định kỳ cho thấy tại một số Văn phòng công chứng vẫn còn những vi phạm như: việc công chứng hợp đồng thế chấp tài sản để vay vốn thực hiện không đúng quy định, các hồ sơ không có biên bản định giá tài sản được bảo đảm ; Một số Văn phòng công chứng, hồ sơ công chứng hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất không có giấy xác nhận tình trạng sử dụng đất không có tranh chấp, bìa đất cấp cho hộ gia đình nhưng khi thực hiện thế chấp không có chữ ký của những thành viên trên 15 tuổi; Nhiều hồ sơ chưa làm thủ tục xóa thế chấp là quyền sử dụng đất tại Ngân hàng (không có đơn đăng ký xóa thế chấp, không có tài liệu chứng minh tài sản thế chấp đủ điều kiện để bảo đảm nhiều nghĩa vụ) nay lại tiếp tục thế chấp tại Ngân hàng khác nhưng Văn phòng công chứng vẫn thực hiện công chứng vào hợp đồng thế chấp

Nhiệm vụ và giải pháp triển khai Luât công chứng 2014:

Thực hiện Quyết định số 2250/QĐ-BTP ngày 14/10/2014 của Bộ Trưởng Bộ Tư pháp về việc ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Công chứng năm 2014, Để luật công chứng có hiệu lực từ ngày 1/1/2015 được triển khai đồng bộ trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh Nghệ An đã  ban hành Quyết định số 7213/QĐ-UBND để triển khai thi hành Luật Công chứng năm 2014 trên địa bàn tỉnh Nghệ An, trong đó đã xác định nội dung và giải pháp đồng thời phân công nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan, tổ chức thực hiện có hiệu quả việc triển khai thực hiện Luật công chứng với các nội dung cụ thể sau:

1. Tuyên truyền, phổ biến, quán triệt triển khai các nội dung của Luật công chứng thông qua Hội nghị triển khai, phổ biến Luật công chứng; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ công chứng và quán triệt các văn bản mới hướng dẫn Luật Công chứng cho đội ngũ công chứng viên và các đối tượng có liên quan; phối hợp với các cơ quan thông tin truyền thông tuyên truyền Luật công chứng với các hình thức như biên soạn, phát hành các tài liệu phổ biến, tổ chức thực hiện các chuyên mục, chương trình, tin, bài phổ biến Luật công chứng và các văn bản hướng dẫn có liên quan.

2. UBND tỉnh ban hành quyết định quy định mức trần thù lao công chứng áp dụng đối với các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh; ban hành quyết định quy định tiêu chí xét duyệt hồ sơ đề nghị thành lập Văn phòng công chứng.

3.  Thành lập Hội công chứng của tỉnh; Xây dựng cơ sở dữ liệu công chứng và quy chế khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu công chứng; Tổ chức rà soát, quy hoạch các tổ chức hành nghề công chứng theo đúng quy định của Luật Công chứng và các văn bản hướng dẫn có liên quan;

4. Tăng cường công tác chỉ đạo, quản lý nhà nước hoạt động công chứng trên địa bàn tỉnh. Thực hiệt tốt công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động công chứng để đảm bảo lành mạnh hóa các tổ chức hành nghề công chứng, kịp thời xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động hành nghề công chứng.tăng cường công tác quản lý nhà nước về hoạt động chứng thực hợp đồng, giao dịch tại UBND cấp huyện, cấp xã tại những nơi chưa thực hiện chuyển giao thẩm quyền công chứng tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân khi có nhu cầu giao dịch.

UBND tỉnh đã  phân công trách nhiệm cụ thể cho các sở ban ngành , UBND các huyện, thành, thị phối hợp với Sở Tư pháp tổ chức tốt công tác tuyên truyền Luật Công chứng và các văn bản có liên quan. UBND các huyện, thành phố, thị xã trên cơ sở Kế hoạch của UBND tỉnh, tổ chức triển khai thực hiện tại địa phương.

 Để triển khai thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp UBND tỉnh đã  phân công, hiện nay Sở Tư pháp đang tích cực phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan triển khai thực hiện luật công chứng 2014 để tổ chức thực hiện có hiệu quả trên địa bàn tỉnh /.

                                                                                                                   NQA